Η 1η Απριλίου 1955, μέρα ορόσημο για τον Κυπριακό ελληνισμό, ημέρα έναρξης του αγνότερου και ηρωικότερου αγώνα της σύγχρονης ιστορίας. Ο λαός με ιδιαίτερα ιδανικά, με την μαγιά της ιστορίας των προγόνων του ξεκίνησε τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α δια την αποτίναξη του αποικιακού ζυγού που παρά την απογοήτευση από τη ματαίωση της εκπλήρωσης του πρωταρχικού του στόχου, που ήταν η δικαίωση των μακροχρόνιων εθνικών πόθων του κυπριακού Ελληνισμού για την Ένωση με τη μητέρα Ελλάδα, αυτός ο αγώνας δεν απέτυχε. Δημιούργησε συνθήκες εθνικής και πολιτικής ελευθερίας, αλλά και καταξιώθηκε, μετά από αιώνες δουλείας, να ανοίξει τον δρόμο μιας ανεξάρτητης δημοκρατικής πορείας για την εγκαθίδρυση της κρατικής μας οντότητας.
Ο κυπριακός ελληνισμός αντλώντας δύναμη από τη βαθιά εθνική και θρησκευτική του συνείδηση, από τα ιδανικά που του γαλούχησε η ελληνική ιστορία, από το «ή ταν ή επί τας» των Σπαρτιατισσών μανάδων, το «μολών λαβέ» του Λεωνίδα των Θερμοπυλών, διεκδικώντας το δίκαιο και την ελευθερία τους. Το ήθος των αγωνιστών της ΕΟΚΑ ως αποτέλεσμα της παιδείας που έλαβαν από γονείς, ιερείς και δασκάλους ήταν ένα κράμα από όλες εκείνες τις ελευθερίες που οδηγούν τον άνθρωπο στη θυσία με θάρρος, λεβεντιά και χαμόγελο. Αγωνιστές άνδρες, γυναίκες και παιδία, απλοί άνθρωποι με αγωνιστικό πνεύμα, λεβέντες που ανέβηκαν στο ικρίωμα της αγχόνης τραγουδώντας τον Εθνικό Ύμνο, που τόλμησαν να ορθώσουν το ανάστημά τους απέναντι στον εχθρό.
Με αυτό το αίσθημα ευθύνης λοιπόν ας φτάσουμε στο ελάχιστο των προσδοκιών τους για μια πατρίδα ελεύθερη απ’ άκρη σε άκρη. Αυτό το παραπέτασμα της καταχνιάς θα σβήσει και θα βασιλέψει το φως με τον τρόπο που μας κατέδειξε με τους στίχους του ο εθνικός μας ποιητής Κώστας Μόντης, για τον Σταυραετό του Μαχαιρά Γρηγόρη Αυξεντίου.
«Να πάρουμε μια σταγόνα απ᾽ το αίμα σου
να καθαρίσουμε το δικό μας,
να πάρουμε μια σταγόνα απ᾽ το αίμα σου
να μπολιάσουμε το δικό μας,
να πάρουμε μια σταγόνα απ᾽ το αίμα σου
να βάψουμε το δικό μας
να μη μπορέσει πια ποτέ
να το ξεθωριάσει ο φόβος.
Να πάρουμε το τελευταίο σου βλέμμα
να μας κοιτάζει να μην ξεστρατίσουμε,
να πάρουμε την τελευταία σου εκπνοή
να ᾽χουμε οξυγόνο ν᾽ αναπνέουμε
χιλιάδες χρόνια,
να πάρουμε τις τελευταίες σου λέξεις
να ᾽χουμε να τραγουδάμε
ανεξάντλητα εμβατήρια για τη λευτεριά…»