Member of Euromil
Για να γίνει κατανοητό , η αναγκαιότητα της ένταξης μας στο Συνεταιρισμό για την Ειρήνη (ΣγΕ) πρέπει πρώτα να αναφερθούμε στο τι είναι ο ΣγΕ και γιατί δημιουργήθηκε , στη συνθήκη της Λισσαβόνας και τη σύνδεση της ΕΕ με το ΣγΕ και γιατί η Κύπρος με το σύγχρονο γεωπολιτικό σκηνικό που δημιουργείται είναι απαραίτητο να είναι μέλος του .
Τι είναι ο ΣγΕ και γιατί δημιουργήθηκε
Ο ΣγΕ είναι ένα πρόγραμμα του ΝΑΤΟ το οποίο δημιουργήθηκε μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου . Τότε , δημιουργήθηκαν δυο σχολές σκέψης με βάση δυο κύριους προβληματισμούς . Ο πρώτος ήταν για το εάν το ΝΑΤΟ έπαψε να έχει λόγο ύπαρξης και ο άλλος για το εάν το ΝΑΤΟ θα έπρεπε να επεκταθεί γεωγραφικά και να διευρυνθεί . Η απάντηση δόθηκε εν μέρει με τη δημιουργία του προγράμματος του ΣγΕ που κάλυψε το κενό ισχύος της τότε εποχής . Μια από τις αρχικές ιδέες του προγράμματος ήταν η σύνδεση των αναδυόμενων δημοκρατιών της Ανατολικής Ευρώπης με τη Βορειοατλαντική
Συμμαχία , χωρίς να προκαλούν τη Ρωσία .Έτσι , οι νέες χώρες θα ξέφευγαν από τον πολιτικό και στρατιωτικό έλεγχο της Μόσχας και θα μπορούσαν να υλοποιήσουν τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στον στρατιωτικό , οικονομικό και πολιτικό τομέα . Η πολιτική ανεξαρτησία αρκετών Ανατολικών Ευρωπαϊκών χωρών διασφαλίστηκε με την ενταξιακή τους πορεία προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και στρατιωτικά μέσω της συμμετοχής τους στο ΣγΕ . Μάλιστα μερικά από τα κράτη αυτά εντάχθηκαν ως πλήρη μέλη του ΝΑΤΟ , αφού ο ΣγΕ συμβάλλει στην κατάλληλη προετοιμασία τους .
Βασικότερος σκοπός του είναι η συνεργασία των κρατών-μελών , με στόχο την ενίσχυση, της σταθερότητας και της ασφάλειας σε ολόκληρη την Ευρώπη .Για να επιτευχθεί η συνεργασία αυτή γίνεται μια προετοιμασία στα συστήματα επικοινωνίας , διοίκησης , ελέγχου και λογισμικών για να μπορούν τα μέλη να λειτουργούν στα πλαίσια του ΝΑΤΟ. Οι δραστηριότητες των κρατών – μελών γίνονται από μια προκαθορισμένη λίστα , τις οποίες επιλέγουν οι ίδιοι με βάση τις δικές τους ανάγκες .
Οι απαιτήσεις του ΣγΕ από τα μέλη του είναι η εξής :
- Η διαφάνεια στον στρατιωτικό σχεδιασμό και στον προϋπολογισμό για εξοπλισμούς .
- Η διατήρηση του δημοκρατικού και πολιτικού ελέγχου του στρατού .
- Η δυνατότητα συνεργασίας και συγχρονισμού σε ασκήσεις με άλλους εταίρους του ΣγΕ .
- Η ετοιμότητα των κρατών – μελών για συμμετοχή σε επιχειρήσεις υπό την αιγίδα του ΝΑΤΟ .
Ο ΣγΕ από τη δημιουργία του χαρακτηριζόταν από την ελαστικότητα που απαιτούσε η μεταψυχροπολεμική εποχή και θεωρείται ως ήπια μορφή ασφαλείας (Soft Security ) . Η Ευρωπαϊκή Ένωση τα τελευταία χρόνια άρχισε τις προσπάθειες για την ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων και δυνατοτήτων για εκπλήρωση των λεγόμενων «καθηκόντων Petersburg » . Αυτά επικεντρώνονται κυρίως σε ειρηνευτικές και ανθρωπιστικές αποστολές καθώς και σε διαχείριση κρίσεων με στρατιωτικά αποσπάσματα . Αυτές οι αποστολές των «καθηκόντων Petersburg » προσομοιάζουν με τις αποστολές που συνήθως ενδέχεται να συμμετέχουν τα μέλη του ΣγΕ .
Η Συνθήκη της Λισσαβόνας και η σχέση της ΕΕ με το ΣγΕ
Στον τομέα της ασφάλειας , η συνεργασία της ΕΕ με το ΝΑΤΟ είναι βαθιά ριζωμένη , ιδιαίτερα μετά το τέλους του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου . Η συμφωνία «Berlin Plus» της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το ΝΑΤΟ δρομολογήθηκε για να έχει πρόσβαση στις δυνατότητες σχεδιασμού και υποδομής του ΝΑΤΟ . Έτσι, με βάση τα αμοιβαία συμφέροντα , η στρατιωτική ανάπτυξη της ΕΕ , θα παραμείνει μέσα στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ . Μέρος της συμφωνίας αυτής ήταν να αποκλείονται από τις στρατιωτικές επιχειρήσεις και από συζητήσεις με εμπιστευτικές πληροφορίες μέλη της ΕΕ τα οποία δεν είναι μέλη του ΝΑΤΟ ή του ΣγΕ .
Σε συνέχεια του «Berlin Plus» ήρθε και η συνθήκη της Λισσαβόνας να επανακαθορίσει την αμυντική πολιτική της ΕΕ , που στηρίζεται στη Κ.Π.Α.Α , με απώτερο σκοπό τη διαμόρφωση συστήματος κοινής αμυντικής πολιτικής , που να περιορίζεται στη παρούσα φάση στη διαχείριση κρίσεων με στρατιωτικά ή και μη στρατιωτικά μέσα , αναλαμβάνοντας αποστολές , όπως αναφέραμε και πιο πάνω , ανθρωπιστικού χαρακτήρα και διάσωσης , διατήρησης της ειρήνης και ειρήνευσης με τη χρήση μάχιμων δυνάμεων .Σημαντικό στοιχείο της συνθήκης αυτής , είναι η παράγραφος 7 του 44 άρθρου της , που αναφέρει ότι σε περίπτωση κατά την οποία κράτος μέλος της δεχθεί ένοπλη επίθεση στο έδαφος του τα άλλα κράτη μέλη οφείλουν να του παράσχουν βοήθεια και συνδρομή με όλα τα μέσα που έχουν στη διάθεση τους , σύμφωνα με το άρθρο 51 του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών .Από τα πιο πάνω εξάγονται τα εξής δύο συμπεράσματα :
1. Το γεγονός ότι η Ένωση απευθύνεται στα κράτη μέλη της , τα οποία έχουν υποχρέωση να σπεύσουν σε βοήθεια προς το κράτος μέλος που έχει υποστεί ένοπλη επίθεση . Το γεγονός αυτό , δηλαδή η βοήθεια από τις χώρες μεμονωμένα λειτουργεί ευνοϊκά για την περίπτωση ιδίως της Κύπρου , γιατί έτσι αποφεύγονται οι γραφειοκρατικές διαδικασίες λήψης απόφασης από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο , όπου κάποιες χώρες θα μπορούσαν να προτάξουν βέτο .
2. Η όλη στρατιωτική βοήθεια που θα παράσχουν οι χώρες μέλη στη χώρα που θα υποστεί την επίθεση , τίθεται από πλευράς διεθνούς δικαίου κάτω από το άρθρο 51 του καταστατικού χάρτη των ΗΕ , σύμφωνα με το οποίο , κάθε κράτος μέλος του ΟΗΕ έχει το δικαίωμα της ατομικής ή συλλογικής αυτοάμυνας . Με λίγα λόγια , η ίδια η συνθήκη της Λισσαβόνας καθίσταται και μια αμυντική συμφωνία η οποία αφού τεθεί σε ισχύ και κατατεθεί στη Γραμματεία του ΟΗΕ , μπορεί να λειτουργήσει αυτόνομα σε ότι αφορά το άρθρο 51 , δηλαδή χωρίς προηγούμενη έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας . Βασική προϋπόθεση βέβαια , είναι όπως το κράτος που θα υποστεί την επίθεση , διαθέτει δικές του ένοπλες δυνάμεις , έτσι ώστε να προβάλλει αυτοάμυνα και στα πλαίσια της δικής του ατομικής αυτοάμυνας να καλέσει τα κράτη της ΕΕ να σπεύσουν για βοήθεια .
Ως συνέπεια των πιο πάνω είναι ότι δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για ένα κράτος- μέλος να συνάψει αμυντικές συμφωνίες με τα υπόλοιπα 26 κράτη – μέλη. Αμυντικές συμφωνίες όμως που για να έχουν αντίκρισμα, πρέπει πρώτα να έχουν την τεχνική διασύνδεση που τους προσφέρει ο ΣγΕ . Μια τεχνική διασύνδεση που στηρίζεται στην εφαρμογή των ίδιων διαδικασιών , τεχνικών και γλώσσας στο πεδίο της μάχης .
Με τα πάρα πάνω, διαφαίνεται ότι στο σύγχρονο γεωπολιτικό πεδίο που διαμορφώθηκε στην ΕΕ και στη συνεργασία της με το ΝΑΤΟ , στο πλαίσιο της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας , η στρατιωτική ανάπτυξη της θα παραμείνει μέσα στα πλαίσια του ΝΑΤΟ . Στα πλαίσια της συνεργασίας αυτής προβλέπεται ο αποκλεισμός από τις στρατιωτικές επιχειρήσεις και από συζητήσεις με εμπιστευτικές πληροφορίες μέλη της ΕΕ που δεν είναι μέλη του ΝΑΤΟ ή του ΣγΕ ενώ αντίθετα περιλαμβάνει τις Νατοϊκές χώρες μη μέλη της ΕΕ .
Η αναγκαιότητα ένταξης της Κύπρου στο ΣγΕ
Από τα προαναφερθέντα διαφαίνεται η αναγκαιότητα της ένταξης μας στο ΣγΕ . Με ενδεχόμενη ένταξη μας τα οφέλη θα είναι πολλαπλά και ουσιώδη όπως παρουσιάζονται πιο κάτω :
1. Θα ευθυγραμμίσουμε την αμυντική και εξωτερική μας πολιτική με εκείνη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κυρίως με εκείνη της Ελλάδος , με αποτέλεσμα να υπάρξει καλύτερος συντονισμός και κοινή δράση στις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού .
2. Η έγκριση της αίτησης μας από την Τουρκια αποτελεί αυτόματα και αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας . Η μη έγκριση θα τη φέρει αντιμέτωπη με την ΕΕ , μετά και το πρόσφατο ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου , που καλεί την Κυπριακή Δημοκρατία να συμμετάσχει στο ΣγΕ . Σημαντικό στοιχείο που πρέπει να αναφερθεί στο σημείο αυτό είναι και η αίτηση της Γαλλίας να ενταχθεί στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ . Συνδέοντας την αίτηση μας ,με την αίτηση της Γαλλίας και με την επιθυμία της Βορειοατλαντικής συμμαχίας για νέα ανοίγματα , αυξάνουμε τις πιθανότητες μας για να εξουδετερωθεί το Τούρκικο βέτο ( για να αποφύγει την απομόνωση της στο ΝΑΤΟ και την μη συνέχιση της ενταξιακής της πορεία στην ΕΕ ). Ανάλογη , ήταν και η στρατηγική ένταξης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ που συνδέθηκε με άλλα υπό ένταξη κράτη σε μια περίοδο που η ΕΕ πραγματοποιούσε νέα ανοίγματα.
3. Θα αναδειχθεί η μεγάλη γεωστρατηγική αξία της Κύπρου με τη συμμετοχή μας , ως ισότιμος εταίρος στις επιχειρησιακές δραστηριότητες της ΚΕΠΑΑ.
4. Θα αναδειχθεί η σημασία της Κύπρου στην προώθηση των πολιτικοστρατιωτικών αναγκών της ΕΕ και ιδιαίτερα στην επέκταση της γεωπολιτικής της επιρροής στο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου και Μέσης Ανατολής .
5. Θα μπορέσουμε να επιτύχουμε χρηματοδότηση για την ενίσχυση των στρατιωτικών μας υποδομών και αύξηση των επιχειρησιακών μας δυνατοτήτων , πράγμα που έμμεσα θα μειώσει τον ρόλο και την αξία των Βρετανικών Βάσεων , ενώ παράλληλα θα αυξήσει το ενδιαφέρον της ΕΕ και των ΗΠΑ προς τη χώρα μας .
6. Θα έχουμε πρόσβαση σε απόρρητες πληροφορίες του ΝΑΤΟ και δεν θα αναγκάζεται ο εκπρόσωπος μας να αποχωρεί όταν συζήτιουνται τέτοιες πληροφορίες
7. Θα έχουμε τη δυνατότητα διαβούλευσης με κάθε εταίρο μας σε περίπτωση αντιμετώπισης άμεσης απειλής για την εδαφική μας ακεραιότητα , πολιτική ανεξαρτησία ή ασφάλεια μας .Του μηχανισμού αυτού έκαναν χρήση η Αλβανία και τα Σκόπια κατά τη διάρκεια της κρίσεως στο Κόσσοβο .
Από τα πιο πάνω διαφαίνεται η αναγκαιότητα της ένταξης της Κύπρου στο ΣγΕ . Μόνο και με την υποβολή της αίτησης μας , άσχετα με την έγκριση της ή μη , θα δείξουμε την καλή μας πρόθεση για να συμβάλουμε στη συνεργασία και προαγωγή της ειρήνης στην Ευρώπη . Τυχόν εμμονή μας σε παλιές αντιλήψεις , σε παρωχημένες πολιτικές πρακτικές που ανήκουν οριστικά στην ιστορία ενός κόσμου που έχει φύγει , θα ισοδυναμεί με ήττα . Δεν πρέπει να δεχθούμε η Κύπρος να είναι μία χώρα ελλειμματική και δεύτερης κατηγορίας . Πρέπει να αναδείξουμε τη κρίσιμη γεωστρατηγική και γεωπολιτική της θέση, ενισχύοντας έτσι τα πολιτικά και διπλωματικά της ερείσματα .
Η ένταξη μας στο ΣγΕ , είναι η βασική προϋπόθεση για να συμμετάσχει η Κύπρος στην Ευρωπαϊκή Αρχιτεκτονική Άμυνας και Ασφάλειας και δεν είναι προθάλαμος του ΝΑΤΟ , όπως λέγεται και ούτε ένας οργανισμός που θα μας εξαναγκάσει να συμμετάσχουμε σε οποιεσδήποτε επιδρομικές επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ. Εξάλλου σε αυτό το Συνεταιρισμό μετέχουν και οι ουδέτερες χώρες τις Ευρώπης , που ούτε καν διανοούνται να συμμετάσχουν σε οποιονδήποτε στρατιωτικό συνασπισμό (Ελβετία, Αυστρία ,Φινλανδία ,Σουηδία ) , αλλά και χώρες εκτός ΕΕ όπως η Ρωσία (που δεν νομίζω να έχει πρόθεση να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ ) , η Αρμενία και η Σερβία.
Η ένταξη μας στο ΣγΕ εν κατακλείδι ,είναι κατά τη γνώμη μου , της ίδιας , αν όχι και μεγαλύτερης σημασίας και αξίας με εκείνη της ένταξης μας στην ΟΝΕ για αυτό πρέπει να συντονίσουμε τις δυνάμεις μας και τις ενέργειες μας με την Ελλάδα, όπως κάναμε και με την ένταξη μας στην ΕΕ , να εκμεταλλευθούμε τις πολιτικές ευκαιρίες της συγκεκριμένης περιόδου , καθώς και της επιθυμίας της Βορειοατλαντικής συμμαχίας για διεύρυνση και να υποβάλουμε αίτηση ένταξης στο ΣγΕ . Αυτή η ευκαιρία δεν πρέπει να πάει χαμένη όπως τόσες άλλες του παρελθόντος . Ενδεχόμενη ένταξη μας θα είναι και ένα επί πλέον εργαλείο στον εκάστοτε πρόεδρο μας για λύση του εθνικού μας προβλήματος αποφεύγοντας και το σκόπελο των Τουρκικών και Αγγλικών μεθοδεύσεων για εγγυήτριες δυνάμεις σε περίπτωση λύσης , αφού την εγγύηση της λύσης θα την προσφέρει ο ΣγΕ , κάνοντας έτσι την ένταξη μας αυτή επιτακτική ανάγκη .
Λγος (ΠΖ) Μαλιώτης Ιωάννης
Τα κείμενα αντιπροσωπεύουν την προσωπική γνώμη των συγγραφέων τους.